ඔබ යම් රෝග තත්ත්වයකට ප්‍රතිකාර ලබන විට වෛද්‍යවරයා විසින් ඔබට Full Blood Count ලබාගැනීමට උපදෙස් දෙනවා. මෙය මූලික වෛද්‍ය පරීක්ෂණ වාර්තාවක් ලෙසින් ඉතාමත් වැදගත්.
Full blood count එහෙම නැත්නම් FBC කියන්නේ රුධිරයේ ඇති විවිධ සෛලවල ප්‍රමාණය සහ තත්ත්වය පරීක්ෂා කරන ඉතා වැදගත් රුධිර පරීක්ෂණයක්.
මෙම පරීක්ෂණයෙන් රුධිරයේ තිබෙන රතු රුධිර සෛල, සුදු රුධිර සෛල,හිමෝග්ලෝබින් (HB) සහ රුධිර පට්ටිකා (Platelets ) පිළිබඳ තොරතුරු ලබාගන්න පුළුවන්.
Full blood count වෙනුවෙන් රුධිර සාම්පලයක් ලබාගන්නේ කොහොමද?
ඔබට මේ වෙනුවෙන් අවශ්‍ය රුධිර සාම්පලය රෝහලකදී හෝ රසායනාගාරයකදී ලබාදෙන්න පුළුවන්. ඒ වෙනුවෙන් අවශ්‍ය රුධිර සාම්පලය අතේ ශිරාවකින් ලබාගන්නවා.
පෙර සූදානමක් අවශ්‍ය වෙනවාද?
නැහැ. මේ වෙනුවෙන් විශේෂ සූදානමක් හෝ නිරාහාර පැය ගණනක් (Fasting) සිටීම අවශ්‍ය නැහැ. ඔබෙන් ලබාගත් රුධිර සාම්පලය විශේෂ යන්ත්‍රයකින් (Hematology analyzer) පරීක්ෂා කරනවා. මෙහිදී රුධිර සෛලවල ප්‍රමාණය, ගුණාත්මක බව සලකා බලනවා. අදාළ වාර්තාව පැය කීයකීපයකින් හෝ එදිනම ලැබෙනවා. රසායනාගාරයේ ගුණාත්මක බව අනුවද වාර්තාව ටිකක් වෙනස් වෙන්න පුළුවන්.
Full Blood Count වාර්තාවකින් හඳුනාගත හැකි රෝග තත්ත්වයන් මොනවාද?
- රුධිරහීනතාවය ( Anemia)
- ආසාදන (Infection)
- ලියුකේමියා වැනි රෝග තත්ත්වයන්
යම් රෝගයකට ප්‍රතිකාර ලබන විට ඒ ප්‍රතිකාර ශරීරයට බලපාන ආකාරය ගැනත් පරීක්ෂා කරනවා.
WBC (White Blood Cells) සුදු රුධිර සෛල
සුදු රුධිර සෛල අපේ ශරීරයේ ආරක්ෂක පද්ධතියේ ප්‍රධාන කොටසක්. ඒවා ආසාදනවලට එරෙහිව සටන් කරනවා. බැක්ටීරියා, වෛරස් සහ වෙනත් හානිකර ආක්‍රමණිකයන්ගෙන් අපව ආරක්ෂා කරනවා.
WBC වර්ග කීපයක් තිබෙනවා.
- Neutrophils
- Lymphocytes
- Monocytes
- Esoinophils
- Basophils
Full Blood Count වාර්තාවක WBC ගණන රුධිර මයික්‍රො ලීටරයකට 4000- 11,000 ක් අතර වෙනවා.
WBC වැඩි වුණොත්?
සුදු රුධිරාණු වැඩිවීම විවිධ හේතු නිසා සිදුවනවා. ආසාදන, ලියුකේමියා වැනි රෝග. එලෙසම සුදු රුධිරාණු අඩුවීම ද (Leukopenia) විවිධ රෝග සඳහා බලපාන හේතුවක්. විශේෂයෙන් ඇට මිදුළුවල ගැටලු, වෛරස ආසාදන, Chemotheraphy ප්‍රතිකාර ලබාගැනීම නිසා සුදු රුධිරාණු අගය අඩුවීමට හැකියාව තිබෙනවා.
රුධිර පට්ටිකා (Platelets)
රුධිර කැටි ගැසීමට උපකාර වෙන කුඩා සෛල කොටස් රුධිර පට්ටිකා යනුවෙන් හඳුන්වනවා. රුධිර නාළවලට හානිවීම නිසා රුධිර වහනයක් සිදුවන විට රුධිර පට්ටිකා එම ස්ථානයට එකතු වී රුධිර වහනය නතර කිරීමට ලේ කැටියක් හදනවා.සම්පූර්ණ රුධිර පරීක්ෂණ වාර්තාවක මෙම රුධිර පට්ටිකා අගය මයික්‍රොලීටරයකට 1,50,000- 4,50,000 ක් අතර වෙනවා.
■ රුධිර පට්ටිකා අගය වැඩිවීම (Thrombocytosis) ඇට මිදුළු ගැටලු නිසා වෙන්න පුළුවන්.
■ ඒ වගේම රුධිර පට්ටිකා අගය අඩුවීම (Thombocytopenia) ඩෙංගු, මී උණ, Chemotheraphy ප්‍රතිකාර නිසා, ඇට මිදුළු ගැටලු සහ විටමින් ඌනතාවන් නිසා වෙන්නත් පුළුවන්.
රුධිර පට්ටිකා අගය අඩුවුණොත් මොකද වෙන්නේ?
රුධිර පට්ටිකා අගය අඩුවීම නිසා ලේ ගැලීමේ අවදානම වැඩිවනවා.
රුධිර පට්ටිකා අගය වැඩි වුණොත්?
රුධිර පට්ටිකා අගය වැඩි වුණොත් රුධිරය කැටි ගැසීමේ අවදානම වැඩියි.
හිමොග්ලොබින් (HB)
රුධිරයේ තිබෙන රතු රුධිර, සෛලවල ඇති ප්‍රෝටීනයක් හිමොග්ලොබින් යනුවෙන් හඳුන්වනවා. මෙම ප්‍රෝටීනය මගින් අපේ සිරුර පුරා ඔක්සිජන් රැගෙන යාමට සහ කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ඉවත්කිරීම සිදුවනවා. රුධිරයේ හිමොග්ලොබින් මට්ටම මගින් රුධිරයේ ඔක්සිජන් රැගෙන යෑමේ හැකියාව නිරූපනය කරනවා.රුධිර පරීක්ෂණ වාර්තාවක හිමොග්ලෝබින් අගය ස්ත්‍රි, පුරුෂ බව අනුව වෙනස් වෙනවා. පිරිමි පුද්ගලයෙකුගේ මෙම අගය 13.5 -17. 5 g/dl ලෙසත් ගැහැනු නම් 12.0 -15.5 g/dl ලෙසත් දක්වන්න පුළුවන්.
හිමොග්ලෝබින් මටට්ම ඉහළ යෑම
දුම්පානය හෝ ඇටමිදුළු රෝග නිසා මෙම අගය ඉහළ යෑමට පුළුවන්.
හිමොග්ලොබින් මටට්ම අඩුවීම
රක්තහීනතාවය (Anemia) යකඩ ඌනතාව, විටමින් ඌනතාව හෝ අධික ලෙස සිදුවන රුධිර වහනය නිසා හිමොග්ලොබින් මට්ටම අඩුවන්න පුළුවන්.
හිමොග්ලෝබින් මටට්ම අඩුවුණාම ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ
හිමොග්ලොබින් මට්ටම අඩු වූ විට ඔක්සිජන් සැපයුම අඩුවීම නිසා තෙහෙට්ටුව, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාව හෝ දුර්වලතාව වැනි අපහසුතාවන් ඇතිවනවා.
Full Blood Count වාර්තාවක් තේරුම් ගන්නේ කොහොමද?
ඔබ රුධිර පරීක්ෂණ වාර්තාවක් ලබාගත් විට මෙම පරාසයන් අතර ඔබේ රුධිර වාර්තාවේ අගයේ වෙනස් වීම් පැවැතුණත් එයින් ඔබේ රෝග තත්ත්වයන් හඳුනාගැනීමට බැහැ. ඒ වෙනුවෙන් රෝගියාගේ රෝග ලක්ෂණ, සායනික ඉතිහාසය සහ වෙනත් පරීක්ෂණ අනුව තීරණය කිරීමට සිදුවනවා.
පුන්‍යා චාන්දනී ද සිල්වා ✍️
